INTERVIEW | Rob van der Marck
TEKST |Renske Pepping
Blockchain gaat de wereld veroveren, althans als we de grote onderzoeksbureaus mogen geloven. Hoog tijd dus om in te zoomen op deze veelbelovende technologie. Wat is het? Wat is het niet? En wat kunnen organisaties ermee? Serge Segboer – de blockchain expert van SAP Nederland – praat ons bij.
Als ik me voorbereid op het gesprek met Serge merk ik dat blockchain met een zweem van mysterie is omgeven. Doordat het concept voor velen abstract is, is er ook veel ruimte voor eigen interpretatie. Daarom besluit ik het gesprek anders in te steken dan anders; ik leg Serge zeven stellingen voor waarop hij mag reageren. Dat maakt het lekker concreet.
Maar eerst stel ik hem de million-dollar question:
Wat is blockchain?
“Transactieverkeer vindt altijd plaats op basis van vertrouwen. Een ondernemer vertrouwt zijn geld toe aan een bank. De overheid schenkt vertrouwen via het kadaster, waardoor het eigenaarschap van een huis onbetwist is. En als ik een Zwitsers horloge koop, vertrouw ik de verkoper dat het om een echt exemplaar gaat. Dat vertrouwen is er niet vanzelf; door de jaren heen zijn er steeds meer maatregelen en mechanismen toegevoegd om de kans op fraude in te perken. Met een kostbaar en stroperig proces als gevolg. Blockchain biedt een alternatief vertrouwen, waardoor veel maatregelen en mechanismen overbodig worden. Een combinatie van technieken zorgt ervoor dat gegevens over transacties op een integere en betrouwbare manier worden geregistreerd in een onweerlegbare database. Die database is decentraal en gebaseerd op een bepaalde regelset; alle deelnemers zijn het eens met de regelset en iedereen heeft een kopie van de database. Er is dus niet één eigenaar.”
Stelling 1: Blockchain is hetzelfde als bitcoin
“Er doen allerlei spannende verhalen de ronde over cryptomiljonairs en de fluctuerende bitcoin koers. Daardoor denken mensen bij blockchain direct aan de bitcoin. Maar vergeet dat. De economische impact die blockchain gaat hebben op de wereld, zit in een heel andere hoek dan deze speculatieve munt. Het reikt verder dan de impact die de komst van het internet ooit heeft gehad; waar het bij internet gaat om een vrije stroom van informatie creëert blockchain een vrije stroom van waarde. Terugkomend op de stelling: blockchain kent vier toepassingsgebieden en de crypto-currency is er daar slechts één van.”
De vier toepassingsgebieden van blockchain
Stelling 2: Blockchain is alleen interessant voor finance
“De financiële wereld loopt inderdaad voorop met het ontwikkelen van relevante toepassingen in de blockchain. Zo zet blockchain momenteel cash management op zijn kop, net als het beheren van bankrelaties, het voorkomen van fraude en beperken van valutarisico’s. Maar ook in de logistiek schieten de toepassingen als paddenstoelen uit de grond. Daar worden smart contracts bijvoorbeeld ingezet voor een kwaliteitscontrole op luxe producten of de traceerbaarheid van voedingsmiddelen. Maar eigenlijk kun je de impact van blockchain onmogelijk indelen in sectoren. Blockchain gaat een paradigmashift veroorzaken, waardoor we op een totaal andere manier naar de wereld gaan kijken.”
Stelling 3: De blockchain is van iedereen
“Eigenlijk wil ik het omdraaien: blockchains zijn van niemand. Er is namelijk geen centrale eigenaar of autoriteit. Een blockchain bestaat bij de gratie van een netwerk van participanten. En dat is de paradigmashift waar ik het net over had: we moeten het denken in regulerende instanties loslaten. De regelset – ofwel het protocol – van de betreffende blockchain bepaalt of een transactie aan de vereisten voldoet en wordt toegevoegd aan de database. Daar komt geen centrale autoriteit aan te pas. Je kiest er zelf voor om deelnemer te worden aan de blockchain, waarmee je de regelset onderschrijft.”
De regelsets in de blockchain
Er zijn verschillende tools om regelsets op te stellen voor een blockchain. SAP werkt en integreert primair met Multichain en Hyperledger. De keuze is afhankelijk van de use case.
• Multichain: een open source platform voor tokens, crypto-currency en pegged services – laagdrempelig en ideaal voor vastlegging van feiten.
• Hyperledger: een open source platform voor smart contracting applicaties.
Stelling 2: Blockchain is alleen interessant voor finance
“De financiële wereld loopt inderdaad voorop met het ontwikkelen van relevante toepassingen in de blockchain. Zo zet blockchain momenteel cash management op zijn kop, net als het beheren van bankrelaties, het voorkomen van fraude en beperken van valutarisico’s. Maar ook in de logistiek schieten de toepassingen als paddenstoelen uit de grond. Daar worden smart contracts bijvoorbeeld ingezet voor een kwaliteitscontrole op luxe producten of de traceerbaarheid van voedingsmiddelen. Maar eigenlijk kun je de impact van blockchain onmogelijk indelen in sectoren. Blockchain gaat een paradigmashift veroorzaken, waardoor we op een totaal andere manier naar de wereld gaan kijken.”
Stelling 3: De blockchain is van iedereen
“Eigenlijk wil ik het omdraaien: blockchains zijn van niemand. Er is namelijk geen centrale eigenaar of autoriteit. Een blockchain bestaat bij de gratie van een netwerk van participanten. En dat is de paradigmashift waar ik het net over had: we moeten het denken in regulerende instanties loslaten. De regelset – ofwel het protocol – van de betreffende blockchain bepaalt of een transactie aan de vereisten voldoet en wordt toegevoegd aan de database. Daar komt geen centrale autoriteit aan te pas. Je kiest er zelf voor om deelnemer te worden aan de blockchain, waarmee je de regelset onderschrijft.”
Stelling 4: Blockchain betekent het einde van tussenpartijen
“De regelsets waar ik het net over had, zijn in veel gevallen voor iedereen in te zien. Zo kan iedereen zelf bepalen bij welke blockchains ze zich willen aansluiten. Het lezen en beoordelen van regelsets is echter moeilijk; daar heb je experts voor nodig. En daarom ben ik ervan overtuigd dat banken en andere instanties blijven bestaan. Zij hebben betrouwbare regelsets geformuleerd, die gewoon goed in elkaar zitten. Daarnaast zie ik ook een rol voor tussenliggende instanties weggelegd bij het controleren van smart contracts, omdat daar ook een bepaalde expertise voor nodig is. Kortom, ik verwacht dat veel tussenpartijen een nieuwe meerwaarde vinden en dat zij zich net als iedereen gaan aansluiten op de blockchain.”
Stelling 5: Blockchain is onveilig
“In de gesprekken met organisaties ervaar ik dat er nogal wat misvattingen leven rondom veiligheid. Regelmatig hoor ik ‘Als iedereen inzicht heeft in de database, dan ligt er behoorlijk veel gevoelige informatie op straat.’ Gelukkig is dat niet zo. Stel, een fabrikant van scheepsonderdelen legt een smart contract vast in de blockchain: scheepswerven kunnen tegen betaling de componenten zelf 3D-printen als het oorspronkelijke onderdeel kapot is. Het 3D-ontwerp is dan zelf niet beschikbaar in de blockchain. De fabrikant verstuurt de benodigde gegevens direct beveiligd naar de 3D-printer zonder dat scheepswerven het model kunnen inzien. Sterker nog, de blockchain maakt de wereld juist veiliger omdat veel typen fraude vrijwel onmogelijk worden gemaakt. Phishing-mails en verkiezingsfraude kunnen we hiermee bijvoorbeeld tegengaan.”
Stelling 6: Blockchains vreten rekenkracht
“Mensen kennen de verhalen over de enorme energieconsumptie van het bitcoin-netwerk. Die energieconsumptie hangt samen met een eigenschap die specifiek van toepassing is op het bitcoin-concept, waarbij de anonimiteit van de public blockchain als beveiligingsmechanisme fungeert. Heel veel typen blockchains hebben echter andere beveiligingsmechanismen, die helemaal niet zoveel energie vreten. De energieconsumptie is in die gevallen grofweg vergelijkbaar met die van andere transactiesystemen.”
Stelling 7: SAP maakt blockchains
“Momenteel duiken duizenden startups en grote bedrijven bovenop de technologie, met een wildgroei aan blockchain-toepassingen als gevolg. Dat werpt de vraag op hoe je je als organisatie met al die blockchains verbindt. De toekomstvisie van SAP is dan ook om hét integratieplatform te bieden waarop organisaties de diversie blockchains direct kunnen verbinden met hun backend-systeem. SAP doet dat op drie manieren: (1) met het SAP Cloud Platform als generiek integratiesysteem, (2) via de SAP HANA database blockchain adaptor waarbij blockchain-data direct in SAP HANA wordt geplaatst via virtuele tabellen, en (3) door blockchain-toepassingen te integreren in de bedrijfssoftware. SAP biedt organisaties overigens ook de tooling om eenvoudig eigen blockchains te realiseren (SAP Cloud Platform Blockchain). Deze Blockchain-as-a-Service is een laagdrempelige weg naar zakelijk gebruik van blockchain, op basis van open standaarden.”
Ons brein bepaalt de grenzen
Met zijn reactie op de stellingen heeft Serge het redelijk abstracte concept “blockchain” voor mij veel concreter kunnen maken. Maar het blijft moeilijk om écht te overzien wat de impact van deze technologie op ons leven gaat zijn. Serge beaamt dat: “Ons eigen brein is momenteel de grootste beperkende factor van de blockchain. Als we het kunnen bedenken, kunnen we waarmaken. We kunnen het alleen nog niet allemaal bedenken.” En daarmee laat hij me alsnog redelijk verbijsterd achter, met genoeg food for thought.